Buzdolabı, buharı sıkıştırma prensibi ile çalışarak, içerisindeki gıdaların ısınmasını engelleyerek uzun süre bozulmadan saklanmasını sağlayan bir soğutma makinesidir. Bu sarf edilen soğukluğun ama ortam sıcaklığının daha altında bir sıcaklık ortaya çıkararak, sürekli bir muhafaza etme çabasıdır. Bu havanın ısısı üzerindeki değişikliğin yaratılabilmesi için gerekli olan enerji miktarı vardır. Günümüzde enerjinin istenen şekilde kullanılabilmesi soğutucu makineler ile mümkündür. Soğutucu makineler çalışma prensipleri ve sıcaklık skalalarına göre kategorize edilir. Bu kategoriler arasında evlerimizde kullandıklarımız ise buzdolaplarıdır.
Evde kullanılmak üzere yapılan buzdolabı 1913 yılındadır. Domelre markasına ait bu buzdolabı elektrik ile çalışmaktaydı. Ahşap gövdesi üzerinde kompresör tipi bir soğutucuya sahipti. Ev tipi ilk buzdolabı ise yine aynı yılda ABD'nin Chicago şehrinde üretildi. Bu buzdolabının soğutucusu ise neredeyse gövdesinin yarısı kadardı. Otomatik olarak çalışan buzdolapları 1918 yılında Kelvinatör Company tarafından imal edilmeye başlandı ve ilk sene 67 dolap satıldı. 1918-1920 yılları arasında toplam 200 dolap yapılarak satıldı. Absorpsiyon prensibiyle çalışan otomatik bir buzdolabı da Electrolux tarafından 1927 yılında Amerika'da satışa çıktı.
-Kompresör
Kompresörler, soğutma sisteminin ana parçalarıdır. İçerisinde bulundukları çalışma prensini ne olursa olsun buharlaştırıcıdan çıkan gazı yoğuşma basıncına kadar sıkıştırılması işlevini yerine getirirler. Bir ok kompresör bu işlemi yerin getirmektedir ancak ev tipi buzdolapları için kullanılan kompresörler hermetik pistonludur. Hermetik kompresörlerde tek fazlı, iki kutuplu asenkron indüksiyon motorları bulunmaktadır. Kompresör silindir hacmi, buzdolabı hacmi ve kullanılan soğutkana bağlı olarak 2 cm3 ve 10 cm3 arasında değişmektedir.
-Yoğuşturucu
Kondenser kompresörden emdiği basıncı yüksek akışkanı (soğutucu gaz) içerisinde dolaştırarak dışarıya ısı vermesini sağlar. Bu olay buzdolaplarında doğal klimalarda ise fan yardımıyla olur. Burada gaz soğumuş olarak filtreye gider.
-Evaporatör (Buharlaştıcı)
Buharlaştırıcı, kısılma vanasından gelen düşük sıcaklık ve düşük basınçtaki sıvının, kabin ısısını alarak buharlaştığı bölümdür. Bu nedenle demir, çelik, pirinç, bakır ve alüminyum gibi malzemelerden imal edilir. Hava ile buharlaştırıcı yüzeyi arasındaki ısı geçişi, doğal ya da zorlanmış taşınım ile gerçekleşir. Doğal ısı taşınımı, ufak dirençlerle karşılaştığında bile sorun yaratmaktadır. Bu nedenle bir fan kullanılarak, hava dolaşımının zorlanmış ısı taşınımıyla elde edilmesi tercih edilmektedir. Zorlanmış ısı taşınımında daha çok kanatlı buharlaştırıcılar kullanılmaktadır. Buzdolabında, tek buharlaştırıcı kullanılabileceği gibi, birden fazla buharlaştırıcı da kullanılabilmektedir. İki buharlaştırıcı kullanıldığında, bunlardan biri donmuş gıda depolama bölümüne, diğeri de taze gıda depolama bölümüne konulmaktadır.
-Filtre (Drayer)
Drayer filtre kurutucu; soğutma sistemlerinde montaj sırasında kalabilecek kaynak artıklarını kompresörün zamanla aşınıp soğutucu akışkanla sisteme yayılan metal tozlarını süzer nem ve oluşabilecek asidi tutar. Kondenser çıkışına varsa likit deposundan sonra monte edilir. Kompesör yanması, gaz kaçağı gibi arızalar ve büyük tadilatlarda drayerin değişimi gerekir.
-Termostat
Termostat soğutma sıcaklığını ayarlayan devre elemanıdır. İç yapısında yine soğutma sistemlerinde kullanılan gazlardan biri bulunur. (R 12, R134 a vb)
-Soğutucu gaz
Buzdolabının içindeki ısıyı dışarı taşımak için kullanılan akışkan maddelerdir. Soğutkanlarda bulunması gereken bazı özellikler şunlardır:
· Çevresel uyum
· Yanıcı, patlayıcı, zehirli olmaması
· Sistemin hiçbir yerinde kimyasal değişikliğe uğramaması
· Düşük maliyet
· Soğutma çevrimi
No Frost Buzdolabı
No frost buzdolaplarında gazlı, kompresörlü soğutma sistemi devre elemanlarının her biri mevcuttur, farklı olarak, evaporatör etrafında bulunan ısıtıcı rezistanslar, bu rezistansları devreye alan ve çıkaran zaman rölesi (timer) ve evaporatör üzerinden hava akışı ile hızlı soğutma sağlayan fan(lar) bulunur. Gün içerisinde belli aralıklarla rezistanslar evaporatör üzerinde biriken karı eriterek hem buzdolabının daha verimli çalışmasını sağlar hem de hiçbir zaman kullanıcının buzları eritmesine ihtiyaç kalmaz. Kullanıcı bu işlemin farkında olmaz. Buzdolaplarında eriyen buzların suları genelde kompresör üzerindeki hazneye giderek kompresörün sıcaklığı ile buharlaşır veya dolabın altına kadar uzatılan kondenser borularının içinden geçtiği bir su toplama kabında kondenser borusunun sıcaklığı ile buharlaşır.
Diğer Buzdolabı Parçaları
Buzdolapları, oldukça komplike makinelerdir. Yukarıda belirtilen teknik parçaları ve sistemlerinin yanı sıra bir de bizlerin gün içerisinde belki de defalarca gördüğümüz kısım daha fazla bilinmektedir. Kapakta bulunan şişe rafı, yumurtalık konulan raf, kapak contası, kapak kolu bulunurken; hazne içerisinde ise onlarca parça bulunur. Sebzelik rafı, sebzelik örtüsü, sebzelik çekmecesi kapağı, lambası, ayar düğmesi, kahvaltılık çekmecesi ve bu çekmecenin kapağı, iç hazneyi bölümlere ayırmak için kullandığımız cam raflar ve daha da örneklendirilebilecek birçok parçası bulunur. Tüm bu parçalar içerisinden ihtiyacınız olana ulaşmak oldukça basittir. Modeliniz ile arama yapmanız ya da bizlere danışmanız yeterli olacaktır.
